Visueel beperkt en de moderne werkplek

Door Henri Louwes,  Technisch Consultant, KPN Consulting B.V.

Visueel beperkt en de moderne werkplek

Door Henri Louwes,  Technisch Consultant, KPN Consulting B.V.

Voor de meesten onder ons is het toch zo gewoon, je zet je laptop of PC aan gaat zitten achter (of voor, volgens mij zijn de meningen daarover nog steeds verdeeld) het beeldscherm, je leest en begint te tikken als reactie op datgene wat je hebt gelezen.

Helaas is de realiteit echter dat dit voor een steeds groter wordende groep mensen niet zo vanzelfsprekend is. Er zijn veel oorzaken waarom iemand minder of zelfs helemaal niet(s) ziet en dus ook niet kan lezen wat er op een beeldscherm staat. Dit kan aangeboren zijn, door een ziekte of ongeluk of gewoon door het ouder worden.

De mate waarin mensen minder zien kan ook flink verschillen. Zo heeft de een voldoende aan de simpel leesbrilletje, heeft een ander een wat geavanceerdere uitvoering nodig (multifocaal, prisma etc.) en er zijn ook veel mensen voor wie dergelijke hulpmiddelen helemaal niet geschikt zijn omdat ze vanaf geboorte blind zijn, leiden aan (ouderdom)suikerziekte of een andere ziekte zoals Stargardt of Best, vormen van maculadegeneratie die uiteindelijk leiden tot totale blindheid.

Met in het achterhoofd de berichten dat de medische wetenschap het aantal slechtzienden in Nederland (maar ook daarbuiten) langzamerhand ziet toenemen is het visueel gehandicapt zijn/ worden een groeiend maatschappelijk probleem. In september 2016 berichtte de site NU.nl dat in 2020 het aantal blinden en slechtzienden in Nederland vermoedelijk gestegen zal zijn van 320.000 tot 440.000. Of dit reële getallen zijn valt op dit moment niet te bewijzen maar geeft wel een beeld van de omvang.

Ik ben absoluut geen expert op dit gebied en voor wie meer wil weten over dit mijns inziens interessante onderwerp verwijs ik graag naar een site als Oogartsen.nl. Ook op Wikipedia is veel informatie te vinden. Het onderwerp heeft mijn persoonlijke aandacht getrokken doordat het zich voordoet in mijn vriendenkring.

KPN is een maatschappelijk betrokken bedrijf en grote werkgever in Nederland. Helaas is, net als bij veel andere bedrijven, ook bij KPN het aantal visueel gehandicapte werknemers niet dik bezaaid terwijl mensen met een handicap/beperking vaak beschikken over (ontwikkelde) talenten die op een hoger niveau staan dan die van mensen die niet die handicap hebben. Veel gehoord is bijvoorbeeld dat mensen met een slechter zicht weer beter horen.

Het bieden van ondersteuning op de door Citrix ontsloten platformen is slechts een klein iets in het grotere maatschappelijke geheel maar we moeten ergens beginnen en als dat zelfstandig kan, binnen onze eigen invloedsfeer, is dat natuurlijk altijd beter dan wanneer iets van bovenaf opgelegd gaat worden (wat onherroepelijk gaat spelen in het kader van aanscherping van onder andere de participatie wetgeving).

Tijdens een werkbezoek aan een KPN locatie (ik werk als Citrix Consultant bij KPN Consulting in Groningen) kregen we van een collega de vraag of het mogelijk is om extra ondersteuning te bieden aan visueel gehandicapte medewerkers, zowel KPN eigen mensen als ook mensen die werken voor KPN gelieerde partijen. In een eerder stadium was al eens gevraagd of we iets zouden kunnen doen met betrekking tot het beschikbaar maken van de zogeheten Windows “High Contrast” thema’s in de Citrix XenApp/ XenDesktop sessies.

Lokaal op de werkplek is het beschikbaar maken van hoge contrast thema’s eenvoudig te realiseren maar gezien de hoeveelheid verschillen tussen de oogziektes is die oplossing zeker niet 100% zaligmakend dus alleen daarop focussen is absoluut niet toereikend. We moesten daarom ook zeker kijken naar andere gebieden en/of producten om applicaties en clients binnen de diverse (gelaagde) Citrix XenApp sessies op een zo slim mogelijke manier aan te kunnen bieden.

Op de Citrix website vond ik een White paper waarin een aantal Citrix ondersteunende producten werd beschreven. Dit document was echter geënt op Citrix Presentation Server 4.5 wat al langere tijd “end-of-life” is. Per slot van rekening zitten we momenteel al op versie 7.15 van Citrix XenApp/XenDesktop.

De in het document beschreven producten worden geleverd door een handjevol bedrijven in Nederland. De benodigde producten (hard- en software) zijn zeker niet goedkoop en worden veelal door/voor mensen aangeschaft na contacten met het UWV, in het kader van hulp en eventueel ook subsidieverlening.

Na mailwisseling met een van de visueel gehandicapte collega’s kwam ik in contact met het in Roosendaal gevestigde bedrijf Babbage. Babbage levert allerlei hulpmiddelen, biedt trainingen aan binnen werk en studiesituaties en verzorgt softwarematige aanpassingen van werkplekken voor mensen met een visuele beperking. Daarnaast geeft Babbage advies aan organisaties, werknemers en scholieren/studenten over mogelijke technische oplossingen en nodige persoonlijke trainingen.

KPN doet op individuele basis ook al langere tijd zaken met Babbage en het bedrijf levert eveneens de in de Citrix White paper beschreven producten. Daarnaast is het ook goed in (door)ontwikkeling van producten en communicatie-protocollen.

Babbage is bekend met de infrastructuur complexiteit en weet van issues met o.a. “RDP-in-Citrix-in-Citrix” connecties, situaties die we allemaal vast wel ergens van herkennen om uiteindelijk achterliggende systemen te kunnen bedienen. Dit is qua ontsluiting voor visueel beperkten wel de grootste uitdaging in complexe omgevingen.

We hebben voor een “proof of concept” NVDA gebruikt als schermlezer met ondersteunend het product UnicornDVC van Babbage wat, om het simpel te zeggen, een extra virtueel kanaal knoopt aan de virtuele kanalen binnen het Citrix ICA communicatie protocol.

NVDA staat voor “Non Visual Desktop Access” en is een open-source (dus “gratis”) schermlezer voor computers die met het MS-Windows besturingssysteem draaien. Hiermee kunnen blinde en slechtziende gebruikers een computer bedienen zonder muis of scherm. Hoewel NVDA veel geavanceerde functies heeft, ondersteunt het momenteel geen externe sessies (zoals RDP, Citrix of VMWare Horizon).

Daarom heeft Babbage de UnicornDVC-software ontwikkeld. Dit is een commerciële product waarmee communicatiekanalen kunnen worden gemaakt in remote desktopverbindingen, zodat een lokale en remote instantie van NVDA met elkaar kunnen communiceren. Dit opent de mogelijkheid voor een spraak- en braillegebruiker om een sessie op afstand te bedienen met dezelfde prestaties als een lokaal systeem.

In een test-opstelling hebben we vanaf onze werkplek eerst, via een Citrix Storefront web-portal, een achterliggend XenApp/XenDesktop landschap ontsloten en vervolgens als “double hop” nog een extra Storefront/XenApp laag toegevoegd. In de eerste laag hebben we een “UnicornDVC relay” gecreëerd die de communicatie tussen de werkplek en de laatste XenApp laag mogelijk maakt.

Het is nog niet 100% helemaal volmaakt en stabiel maar de eerste ervaring is veelbelovend.

We zullen gezamenlijk nog wel verder moeten testen en ontwikkelen. Daarop zal ik in een volgend stuk terugkomen.

 

Contact

Wil je een product uitproberen of heb je een andere vraag? 
Bel ons of vul onderstaand formulier in en wij nemen zo snel mogelijk contact met je op.